• Simge ŞİMŞİRLİ

Duygusal öz şefkat, kişinin zorlandığı anlarda kendine karşı anlayışlı, destekleyici ve merhametli bir tutum geliştirebilmesidir. Bu becerinin zayıf olduğu durumlarda içsel eleştirel ses güçlenir, kişi sürekli kendini yetersiz hissetmeye başlar, stres ve anksiyete artar, ilişkilerde empati zorlaşır ve uzun vadede duygusal tükenmişlik, değersizlik hissi ve depresif duygu durumu gelişebilir. Öz şefkati güçlendirmek bilgiyle, farkındalıkla ve düzenli içsel temasla mümkündür. Bu süreçte aşağıdaki adımlar özellikle önem taşır:

• İçsel ihtiyacı fark etmek
Bir duygu yaşarken kendinize şunu sormak:

“Şu an aslında neye ihtiyacım var?”

Bu soru, zihni eleştiriden bakım veren bir konuma taşır.

İhtiyaç fiziksel, duygusal veya ilişkisel olabilir.

• Sert iç sesi fark edip yumuşatmak

Kendimize söylediğimiz cümleler çoğu zaman fark edilmeden zarar verir:

“Yapamadın.”

“Başarısız oldun.”

“Yine beceremedin.”

Bu ses fark edildiğinde onu daha nazik bir dile dönüştürmeye başlamak; “Zorlandım ama elimden geleni yaptım.” bu dönüşümün temelidir.

• Duyguları bastırmak yerine adlandırmak
“İyi olmak zorundayım” baskısı, duygusal bastırmaya yol açar. Oysa duygu adlandırıldığında sinirlilik, kırgınlık, hayal kırıklığı gibi, sinir sistemi rahatlar ve kişi kendini taşıyabilir.

• Sınırlar koyabilmek
Gerektiğinde geri çekilmek, ertesi güne bırakmak, mola vermek, küçük de olsa hayır diyebilmek, öz şefkatin aktif davranış biçimidir. Bu, kendini koruma kapasitesini güçlendirir.

• Öz bakım pratiğini bilinçli planlamak

Bu sadece hobi değildir. Sinir sistemini regüle eden aktivitelerin istikrarlı şekilde tekrarıdır:

• bedeni hareket ettirmek
• uykuyu düzenlemek
• zihni sakinleştiren aktiviteleri planlamak
• kapasite içinde sosyal temas kurmak

Öz bakım, psikolojik dayanıklılığın en görünür alanıdır.

• Olumsuz içeriği filtrelemek

Haber akışı, sosyal medya, yoğun duygusal yük içeren görseller, kişiyi duygusal olarak aşırı uyarabilir. Bilerek sınırlamak, kendini korumanın önemli bir adımıdır. Öz şefkat, kişinin duygularıyla temas kurabilmesinin, kendine alan açabilmesinin ve kırılganlığını tehdit değil insanilik olarak görebilmesinin temelidir. Zamanla, düzenli hatırlamalarla ve küçük temaslarla güçlenir.

Bu konuda daha fazla pratik desteğe ihtiyaç duyarsanız, web sitemde yer alan “Mental Sağlık Menülerim” bölümündeki kısa, uygulanabilir önerilerden de yararlanabilirsiniz.